Baligród - wieś na Podkarpaciu, która posiada bogatą historię
Baligród to wieś w Polsce, usytuowana w województwie podkarpackim, w powiecie leskim oraz w gminie Baligród. Miejscowość leży w malowniczej dolinie rzeki Hoczewki i pełni rolę siedziby gminy. W przeszłości Baligród był miastem, uzyskując lokację miejską w 1634 roku, jednak w 1919 roku stracił swoje prawa miejskie. W latach 1954–1972 wieś była siedzibą władz gromady Baligród. W okresie od 1975 do 1998 roku należała do województwa krośnieńskiego, a następnie, w latach 1999–2002, wchodziła w skład powiatu bieszczadzkiego. Baligród jest ważnym ośrodkiem usługowo-gospodarczym dla okolicznych miejscowości. Pozostałością po dawnym miejskim charakterze są zachowane elementy układu urbanistycznego, w tym przestronny rynek. Przez wieś przebiega droga wojewódzka nr 893.
Miejscowość jest również siedzibą rzymskokatolickiej parafii Niepokalanego Poczęcia NMP, która należy do dekanatu Lesko w archidiecezji przemyskiej. Baligród został wspomniany po raz pierwszy w dokumentach w 1615 roku, a jego początki sięgają prawdopodobnie wczesnego XVII wieku, kiedy to powstał u podnóża zamku w Stężnicy, należącego do Mikołaja lub Piotra herbu Gozdawa. Balowie, właściciele zamku, wznieśli w tym miejscu również kaplicę około 1510 roku. W 1511 roku miało miejsce rozgraniczenie dóbr między wsią Mchawą a Stężnicą, co doprowadziło do powstania Baligrodu jako nowej osady.
W Baligrodzie masowo osiedlili się Żydzi
W 1634 roku król Władysław IV wydał dokument potwierdzający prawa miejskie Baligrodu, które umożliwiały organizację jarmarków i handel winem. Miasteczko prosperowało dzięki dogodnemu położeniu przy ważnym szlaku handlowym w kierunku Węgier, lecz wkrótce potem zaczęło podupadać, tracąc prawa miejskie jeszcze przed 1915 rokiem. Mieszkańcy Baligrodu brali aktywny udział w powstaniu styczniowym w 1863 roku. Do najważniejszych postaci należy Jan Feliks Biliński, który w wieku 12 lat stał się jednym z najmłodszych powstańców, oraz Ludwik Riedl, który został zesłany na Syberię po aresztowaniu przez Rosjan.
Z czasem coraz większy odsetek mieszkańców Baligrodu stanowili Żydzi. Pierwsze wzmianki o nich pochodzą z 1604 roku, a w 1785 roku w miejscowości mieszkało już około 400 Żydów. W XIX wieku Żydzi odgrywali istotną rolę w życiu gospodarczym wsi. W 1870 roku gmina żydowska dysponowała synagogą, cmentarzem oraz szkołą wyznaniową. Przed II wojną światową Żydzi stanowili znaczącą część populacji, a w 1939 roku ich liczba wynosiła 990, co stanowiło 41,8% wszystkich mieszkańców. Podczas II wojny światowej Baligród stał się miejscem tragicznych wydarzeń. Miejscowość była świadkiem licznych egzekucji, a w 1942 roku Niemcy zamordowali większość tamtejszych Żydów. Ruch konspiracyjny w regionie był aktywny, a placówka Armii Krajowej Baligród działała pod dowództwem Jana Marciaka ps. „Dąb”.
Po wojnie miejscowość przez wiele lat borykała się z konsekwencjami zniszczeń i strat ludnościowych. Odbudowa rozpoczęła się dopiero po wielu latach, a w 1961 roku Baligród liczył zaledwie 987 mieszkańców.
ZOBACZ: BALIGRÓD - WIEŚ NA PODKARPACIU, W KTÓREJ MASOWO OSIEDLILI SIĘ ŻYDZI
