Ta wieś na Podkarpaciu powstała jako osada niemieckich kolonistów. Warto poznać jej historię
Historia tej wsi na Podkarpaciu sięga czasów średniowiecza. W XVIII wieku była to prywatna wieś szlachecka, a w 1739 roku, wraz z pobliskim folwarkiem, należała do klucza Kańczuga Lubomirskich. W latach 1973–1976 Kosina była siedzibą gminy, a od 1975 do 1998 należała do województwa rzeszowskiego. Dziś leży w północno-wschodniej części powiatu łańcuckiego, a w klasyfikacji Jerzego Kondrackiego znajduje się w Regionie Karpackim, w prowincji Karpat Zachodnich, w kotlinie Sandomierskiej. Graniczy od północy z Pradoliną Podkarpacką i Podgórzem Rzeszowskim, a jej tereny rozciągają się niemal do Pogórza Dynowskiego.
Kosina zajmuje powierzchnię 2043,89 ha, a przez wieś przepływa malownicza rzeczka Kosinka. Miejscowość podzielona jest na dwie główne części: Kosinę Górną, z pagórkowatym terenem, oraz Kosinę Dolną, która rozciąga się na równinnym obszarze. Jednak podziałów jest więcej. W południowej części wsi znajduje się teren nazywany „Klin”, który sięga granic Markowej i Gaci. Z kolei „Małodobra” to obszar w pobliżu podmokłych terenów, prawdopodobnie związany z ubogą ziemią. Po prawej stronie rzeczki znajduje się „Wielka Strona” – obszar, który wyróżnia się większą liczbą gospodarstw, a po lewej – „Mała Strona”, mniejszy, ale równie charakterystyczny fragment.
Jedną z dziedziczek tej wsi na Podkarpaciu była księżna Elżbieta
Wieś została założona za panowania króla Kazimierza Wielkiego przez niemieckich kolonistów na prawie magdeburskim, początkowo nazwana „Kosch” (1651). Pierwsza wzmianka o Kosinie pochodzi z 1369 roku, kiedy to pojawiła się w dokumencie lokacyjnym wsi Noua Villa Daz Newdorf (Kraczkowa). Pojawia się w nim sołtys Kosiny, Johannes, co potwierdza jej istnienie w średniowieczu. W 1384 roku istniała tu już parafia rzymskokatolicka, a papież zatwierdził dziesięcinę z wsi Cossyn na rzecz kapituły przemyskiej.
W średniowieczu właścicielami Kosiny byli Otto z Pilczy i jego zięć Wincenty Granowski, kasztelan nakielski. To oni byli odpowiedzialni za fundację kościoła, który powstał w 1409 roku. Później majątek przeszedł w ręce rodziny Pileckich z Łańcuta, a w 1450 roku Kosina była w rękach Jana z Pilczy, wnuka Ottona. Kolejnymi właścicielami byli Stadniccy, a później Stanisław Lubomirski, który pozostawił wieś w rękach swojego rodu przez pierwszą połowę XVIII wieku. Po tym okresie właścicielami byli książęta Sanguszkowie, a po nich, w wyniku licytacji, majątek trafił do Kunegundy Prekowej, a później do Elżbiety z Czartoryskich Lubomirskiej. W 1802 roku Kosina trafiła w ręce Henryka Lubomirskiego, któremu była przekazana przez księżną Elżbietę. Lubomirscy posiadali wieś aż do 1944 roku.
We wsi znajduje się drewniany kościół pw. św. Sebastiana, wzniesiony w 1737 roku. Kościół, wybudowany w konstrukcji zrębowej, przeszedł gruntowną renowację w 1980 roku, kiedy to wymieniono gonty i zbudowano nową kruchtę. Zachowały się jednak oryginalne elementy wystroju, w tym XVIII-wieczna polichromia iluzjonistyczna. W tym samym miejscu, gdzie stoi obecny kościół, wcześniej znajdował się najstarszy kościół w Kosinie, który spłonął podczas najazdu tatarskiego w 1624 roku. Wtedy to hordy tatarskie pod wodzą Kantymira zniszczyły całą wieś, biorąc wielu mieszkańców w jasyr, a tylko część udało się uwolnić po zwycięstwie hetmana Stanisława Koniecpolskiego pod Martynowem.
ZOBACZ: Ta wieś na Podkarpaciu powstała jako osada niemieckich kolonistów. Jedną z dziedziczek wsi była księżna Elżbieta
