Ignacy Łukasiewicz – polski Rockefeller
Ignacy Łukasiewicz urodził się w 1822 roku w Zadusznikach, w inteligenckiej rodzinie szlacheckiej. Po śmierci ojca musiał wcześnie podjąć pracę – od 1836 roku praktykował w aptece w Łańcucie, zdobywając wiedzę z chemii i farmacji. Równocześnie zaangażował się w działalność konspiracyjną, za co został aresztowany w 1846 roku. Po zwolnieniu z więzienia pracował we Lwowie, gdzie wraz z Janem Zehem prowadził badania nad destylacją ropy naftowej.
W 1853 roku skonstruował pierwszą lampę naftową, a 31 lipca tego roku po raz pierwszy użyto jej do oświetlenia sali operacyjnej – to uznaje się za symboliczny początek przemysłu naftowego. W kolejnych latach zakładał kopalnie ropy (m.in. w Bóbrce), rafinerie i rozwijał przemysł naftowy w Galicji.
Po 1854 roku działał w rejonie Gorlic, Jasła i Krosna, gdzie założył m.in. pierwszą na świecie kopalnię ropy oraz kilka rafinerii. Wspierał powstanie styczniowe, organizował pomoc dla uchodźców, a także prowadził działalność charytatywną i religijną (fundował kaplicę, kościół, zakład kąpielowy). W 1873 roku otrzymał od papieża tytuł Szambelana i Order Św. Grzegorza. Był także posłem do Sejmu Galicyjskiego i prezesem Towarzystwa Naftowego. Zmarł 7 stycznia 1882 roku na zapalenie płuc i został pochowany w Zręcinie.
ZOBACZ: To jedyne takie muzeum w Polsce. Jest poświęcone Ignacemu Łukasiewiczowi
Upamiętnienie Ignacego Łukasiewicza
Za życia Ignacy Łukasiewicz otrzymał honorowe obywatelstwo Jasła (1861) i Krosna. W 1878 roku wybito medal ku jego czci. Poświęcone mu Muzeum Przemysłu Naftowego i Gazowniczego znajduje się w Bóbrce (powiat krośnieński), miejscu, gdzie powstała pierwsza na świecie kopalnia ropy.
W wielu miejscowościach znajdują się pomniki i tablice pamiątkowe poświęcone Łukasiewiczowi. W Muzeum Podkarpackim w Krośnie przechowywane są pamiątki po nim, w tym kopia jego pierwszej lampy oraz jedna z najcenniejszych kolekcji lamp naftowych w Europie.
Wydano także szereg numizmatów z jego wizerunkiem:
- 1983 – moneta obiegowa 50 zł z miedzioniklu,
- 2003 – złota i srebrna moneta kolekcjonerska „150-lecie narodzin przemysłu naftowego”, oraz 2 zł w stopie nordic gold (600 tys. sztuk),
- 2022 – srebrna moneta 10 zł z jego portretem, kopalnią w Bóbrce i lampą,
- 1996 – banknot kolekcjonerski z jego podobizną.
Poczta Polska uczciła Łukasiewicza znaczkami:
- w 1982 – z okazji 100. rocznicy jego śmierci,
- w 2022 – znaczek o nominale 11,5 zł (nakład: 600 tys. sztuk).
- W 2009 roku powstał film dokumentalny pt. Rozjaśnić mrok.
- W 2015 roku w Łańcucie jedną z ulic nazwano ulicą Łukasiewicza i Zeha, upamiętniając jego działalność w tamtejszej aptece.
W kwietniu 2019 roku utworzono Sieć Badawczą Łukasiewicz, zrzeszającą polskie instytuty badawcze. Od 28 sierpnia 2020 jego imię nosi most na rzece Jasiołka w Świerzowej Polskiej. Rok 2022 został ogłoszony Rokiem Ignacego Łukasiewicza uchwałami Sejmu i Senatu RP. Wydano także specjalny numer Kroniki Sejmowej poświęcony jego osobie.