Ciekawostki

O tej wsi na Podkarpaciu pisał Jan z Kijan. Wspomniał o niej w utworze z XVII wieku

2025-03-10 13:59

Przeczyca to urokliwa wieś położona na południu Polski, w województwie podkarpackim, w powiecie dębickim, należąca do gminy Brzostek. Miejscowość pełni funkcję siedziby parafii rzymskokatolickiej pod wezwaniem Najświętszej Maryi Panny Wniebowziętej, która wchodzi w skład dekanatu Pilzno w diecezji tarnowskiej. O tej wsi pisał Jan z Kijan. Wspomniał o niej w utworze z XVII wieku.

O tej wsi na Podkarpaciu pisał Jan z Kijan. Wspomniał o niej w utworze z XVII wieku

Przeczyca otoczona jest malowniczymi lasami pełnymi grzybów i jeżyn, co sprawia, że miejsce to idealnie nadaje się na wypoczynek na łonie natury i rozwój agroturystyki. W okolicy przepływa rzeka Wisłoka, a jakiś czas temu odkryto, że pod wioską znajdują się wody mineralne o składzie chlorkowo-siarczkowo-wapiennym – podobne do tych z Buska-Zdroju.

Jedną z największych atrakcji Przeczycy są ruiny zamku położone w pobliskim lesie. Twierdza, prawdopodobnie pochodząca z XIV wieku, stoi na wzgórzu zwanym Zamczyskiem, gdzie w latach sześćdziesiątych XX wieku prowadzone były badania archeologiczne. Odkryto tam pozostałości grodziska datowanego na IX-X wiek naszej ery, a jeszcze starsze ślady osadnictwa sięgają epoki brązu i wczesnej epoki rzymskiej.

Historia Przeczycy jest równie bogata, jak jej krajobrazy. Pierwsze wzmianki o miejscowości pochodzą z końca XIII wieku, a około 1300 roku wieś przeszła spod władzy opata tynieckiego do dóbr biskupa krakowskiego. W XIV wieku utworzono tu parafię, jednak w 1527 roku wieś ponownie wróciła do opactwa tynieckiego.

W literaturze Przeczyca została wspomniana m.in. przez Jana z Kijan w utworze "Fraszki nowe Sowiźdrzałowe" z 1615 roku, gdzie pojawia się w kontekście kultu Matki Bożej. W XVIII wieku wspominał o niej również A.E. Kuropatnicki, podkreślając znaczenie cudownego obrazu Matki Boskiej w skromnym kościele.

Bogata historia Przeczycy 

W XIX wieku wieś była świadkiem wydarzeń związanych z walką o niepodległość. W 1845 roku leśniczym w Przeczycy był Feliks Bolechowski, który pełnił funkcję komisarza powstańczego i został skazany na siedem lat więzienia za działalność antyzaborczą. W czasach powstania styczniowego leśniczym był brat poety Kornela Ujejskiego, który często przebywał w tych stronach. Podczas I wojny światowej teren wsi stał się areną walk między zaborcami, co upamiętnia cmentarz wojenny (nr 228) zaprojektowany przez Gustawa Rossmana. W 1910 roku, z inicjatywy ks. Stanisława Konopackiego, wzniesiono nowy kościół parafialny oraz most na Wiśloce – symbol bitwy grunwaldzkiej.

II wojna światowa również odcisnęła swoje piętno na Przeczycy. To tutaj działał Ignacy Czech, ps. "Barabasz", jeden z organizatorów placówki AK Brzostek. Mieszkaniec wsi, nauczyciel Jan Gil, ps. "Ptaś", został aresztowany i zesłany do obozu w Oświęcimiu, gdzie spisał swoje wspomnienia z tego tragicznego okresu. Przeczyca była również miejscem działania obozu pracy w dworskich zabudowaniach, gdzie w 1944 roku przebywało około 250 więźniów. Niestety, w 1942 roku, na granicy Przeczycy i Jodłowej, hitlerowcy dokonali masowej egzekucji 167 osób, głównie pochodzenia żydowskiego.

Po wojnie, w latach 1954-1960, wieś była siedzibą gromady Przeczyca, a później została włączona do gromady Brzostek. W okresie PRL-u, podobnie jak wiele innych miejscowości, Przeczyca musiała zmierzyć się z represjami skierowanymi wobec żołnierzy AK.

Dziś Przeczyca to spokojna i malownicza miejscowość, w której centrum znajduje się sanktuarium z cudownym obrazem Matki Boskiej Przeczyckiej. Obraz ten, choć trzykrotnie okradziony z korony, w 1975 roku został ponownie ukoronowany przez ówczesnego biskupa krakowskiego, Karola Wojtyłę. Co roku, 15 sierpnia, odbywają się tu uroczyste odpusty, które dla mieszkańców mają niemal tak wielkie znaczenie jak Boże Narodzenie czy Wielkanoc.

Wśród lokalnych zabytków warto wymienić zabytkowy kościół Wniebowzięcia NMP z 1906 roku oraz zespół dworski z XIX wieku z parkiem i spichlerzem. W dawnym dworze obecnie mieści się Szkoła Podstawowa im. ks. dr. Józefa Jałowego.

ZOBACZ: O tej wsi na Podkarpaciu pisał Jan z Kijan. Wspomniał o niej w utworze z XVII wieku

Co pisano na rzeszowskich nagrobkach w minionych wiekach
Rzeszów Radio ESKA Google News
Autor: