Ciekawostki

Nazwa tej wsi na Podkarpaciu oznaczała wolność. Wolność od...czynszów na rzecz dworu

2025-01-07 11:53

Gorzyce to malownicza wieś w województwie podkarpackim, leżąca w powiecie przeworskim, w gminie Tryńcza. Choć dzisiaj jest spokojnym miejscem, ma za sobą bogatą historię sięgającą XVI wieku. Warto dodać, że przez wiele lat, aż do 1998 roku, Gorzyce administracyjnie należały do województwa przemyskiego. Wieś jest znana przede wszystkim jako siedziba parafii rzymskokatolickiej pw. Najświętszego Serca Jezusowego, a także szkoły podstawowej noszącej imię Jana Pawła II.

Pierwotna nazwa tej wsi na Podkarpaciu może zaskakiwać. Oznaczała wolność od...czynszów na rzecz dworu

Gorzyce to miejscowość, która z pewnością zasługuje na zapoznanie się z jej historią. Wieś położona jest wzdłuż Przykopy, małej rzeki, która w dolnej części osady wpływa do Sanu. Pierwsze wzmianki o wsi pochodzą z 1589 roku, kiedy to była znana jako Wola Podsańska. Sama nazwa "Wola" miała specjalne znaczenie – oznaczała bowiem teren, który przez długi czas był wolny od płacenia czynszów na rzecz właściciela dworu, co miało ułatwić osadnikom zagospodarowanie się w nowym miejscu.

Z biegiem lat Wola Podsańska przechodziła różne zmiany. W 1672 roku wieś została częściowo zniszczona przez najazd Tatarów, jednak mimo to powoli odbudowała się. Kolejne wzmianki o Gorzycach pojawiają się w XVIII wieku. W 1711 roku wieś była już znana pod nazwą Wola Posańska alias Buchow, a w 1713 roku zaczęto używać pełnej nazwy Gorzyce. W XVIII wieku była podzielona na kilka mniejszych części, a jej właściciele to głównie osoby związane z rodziną Lubomirskich i Kellermanów.

Historia, która zasługuje na uwagę 

Gorzyce były również świadkiem wielu ważnych wydarzeń, zarówno historycznych, jak i społecznych. W 1934 roku stały się częścią nowo powstałej gminy Tryńcza, a w okresie międzywojennym liczba mieszkańców wsi zaczęła rosnąć. W 1939 roku, podczas wybuchu II wojny światowej, wieś znalazła się na linii frontu, a w 1940 roku Niemcy wybudowali tam strażnice wojskowe. W wyniku działań wojennych i późniejszych walk zbrojnych, mieszkańcy Gorzyc zostali dotknięci przez okupację. W 1945 roku część z nich została wysiedlona.

Po wojnie wieś zaczęła się odbudowywać, a w latach 50. XX wieku zorganizowano tzw. gromadę Gorzyce, która obejmowała kilka sąsiednich miejscowości. W tym okresie zaczęły powstawać istotne inwestycje, takie jak droga kamienna z Przeworska, a także młyn, który początkowo należał do Ordynacji Lubomirskich, a później przeszedł w ręce rodziny Cegielskich. W 1980 roku wieś została dotknięta powodzią stulecia, która zalała część terenów mieszkalnych i rolnych.

W ciągu ostatnich dekad Gorzyce przeszły ogromne zmiany. Zrealizowano liczne inwestycje, takie jak telefonizacja, wodociąg, budowa nowego kościoła, kanalizacja czy szkoła sportowa. Dzięki pracy sołtysa Zbigniewa Ficka, wieś zyskała nowoczesną infrastrukturę. 27 lipca 1980 roku, podczas tzw. "powodzi stulecia", wielu mieszkańców zostało ewakuowanych, a 31 gospodarstw zostało zalanych.

W 2023 roku Gorzyce miały okazję gościć ważnych gości, w tym Prezydenta RP Andrzeja Dudę, który przyjechał na cmentarz wojenny ofiar hitleryzmu. Warto dodać, że wieś ma także swoje religijne korzenie, bowiem w 1928 roku została założona kaplica filialna, a po II wojnie światowej – nowa parafia rzymskokatolicka. Budowa nowego kościoła trwała od 1997 do 2001 roku, a jego poświęcenie miało miejsce w sierpniu 2001 roku.

ZOBACZ: Pierwotna nazwa tej wsi na Podkarpaciu oznaczała wolność. Wolność od... od czynszów na rzecz dworu

Polska na makiecie