Spis treści
Skąd się wziął dumek jałowcowy w Rzeszowie?
Dumek jałowcowy pierwotnie występował w basenie Morza Śródziemnego, lecz na początku XXI wieku zaczął dynamicznie rozszerzać zasięg w kierunku północy Europy. Warunki miejskie, czyli wyższa temperatura oraz powszechne nasadzenia roślin, sprzyjają jego ekspansji. W Polsce gatunek stwierdzono po raz pierwszy w 2019 r., a na Podkarpaciu wykryto go niedawno po zgłoszeniach mieszkańców, których jałowce i tuje zaczęły gwałtownie zasychać.
Objawy żerowania są charakterystyczne: na pniach i gałęziach pojawiają się małe, soczewkowate otwory wylotowe oraz pionowe pęknięcia kory. Po jej zdjęciu widoczne są kręte, serpentynowate korytarze z larwami, poczwarkami i świeżo wybarwionymi chrząszczami. Dorosłe osobniki mają 6–10 mm długości, metalicznie zielone ciało z licznymi niebieskimi plamami. Wygląd efektowny, ale zwiastujący poważne szkody.
Dumek jałowcowy w Rzeszowie wyrządza szkody
Tomasz Olbrycht z Wydziału Technologiczno-Przyrodniczy, Katedra Agroekologii i Użytkowania Lasu Uniwersytetu Rzeszowskiego i Monika Kucharska-Świerszcz z Wojewódzkiego Inspektoratu Ochrony Roślin i Nasiennictwa w Rzeszowie przeprowadzili badania.
Jak informują, wiosną bieżącego roku szkodnika po raz pierwszy zaobserwowano na terenie Centralnego Laboratorium GIORiN. Kilka tygodni później świeże otwory wylotowe odkryto na kampusie Uniwersytetu Rzeszowskiego na Zalesiu.
Lista lokalizacji w Rzeszowie, gdzie stwierdzono występowanie dumka jałowcowego:
- ul. Langiewicza – żywotniki przy budynku PIORiN
- ul. Langiewicza – pojedynczy żywotnik przy wejściu do jednostki wojskowej
- dzielnica Zalesie – kilkadziesiąt żywotników: kampus UR, ogród przy plebanii, obok OSP Zalesie oraz w ogrodzie prywatnym
- ul. Rejtana – kilka żywotników na terenie UR
- ul. Wierzbowa – szpaler ponad 20 żywotników przy siedzibie Sanepidu
- ul. Spytka-Ligęzy – kilka drzew i krzewów w Zespole Szkół Gospodarczych
- ul. Batalionów Chłopskich – kilkanaście drzew na terenie prywatnym
- ul. Głowackiego – kilka drzew obok siedziby ZUS
- ul. Sadowa – kilka dorodnych drzew przy osiedlowym parkingu
- ul. Lwowska – szpaler kilkudziesięciu żywotników na terenie prywatnym
- ul. Zbyszewskiego/ul. Lewakowskiego – szpaler kilku żywotników przy blokach
- ul. Króla Stanisława Augusta – szpaler kilku żywotników na terenie prywatnym
Co robić? Zalecenia dla właścicieli posesji
Najskuteczniejszą metodą zwalczania jest wycinanie i niszczenie zasiedlonych roślin, najlepiej przed wylotem dorosłych (maj–sierpień).
Kluczowa jest profilaktyka: regularne lustracje nasadzeń, unikanie nadmiernego cięcia, ochrona pni przed uszkodzeniami i poprawa warunków siedliskowych (nawadnianie, ściółkowanie).
Porażone rośliny na terenie województwa zostaną usunięte po uzyskaniu stosownych zezwoleń. Szybka reakcja ograniczy ryzyko, że wraz z ociepleniem klimatu dumek jałowcowy stanie się powszechnym, groźnym szkodnikiem zieleni miejskiej i upraw szkółkarskich w całej Polsce.
