Ciekawostki

W XVI wieku właścicielami tej wsi na Podkarpaciu byli Kasper, Melchior i Jan. Nieco później władanie przejął burgrabia krakowski

2025-02-21 9:42

Siedliska-Bogusz to wieś położona w województwie podkarpackim, w powiecie dębickim, w gminie Brzostek. Choć dziś jest spokojnym zakątkiem, to jej historia pełna jest zawirowań i ciekawych opowieści. W XVI wieku jej właścicielami byli Kasper, Melchior i Jan. Nieco później władanie przejął burgrabia krakowski.

Właścicielami tej wsi na Podkarpaciu byli Kasper, Melchior i Jan

W latach 1949–1954 miejscowość pełniła rolę siedziby gminy Siedliska Bogusz, a między 1975 a 1998 rokiem należała administracyjnie do województwa tarnowskiego. Wieś jest także ośrodkiem życia religijnego – znajduje się tu parafia Narodzenia Najświętszej Maryi Panny, która podlega dekanatowi Pilzno w diecezji tarnowskiej.

Spacerując po Siedliskach-Bogusz, można natknąć się na Pomnik Grunwaldzki, który powstał w 1910 roku. To miejsce przypomina o dawnych dziejach, sięgających XIV wieku. W 1353 roku król Kazimierz Wielki nagrodził zasługi synów Iwana z Klecia – Chodka, Ostaszka i Piotra, przekazując im kilkanaście wsi, m.in. Klecie, Czermno, Januszkowice i Siedliska. Była to forma podziękowania za ich wsparcie w walkach na Rusi.

Jednak nie wszystko było tak proste – przekazanie tych ziem wywołało długotrwałe spory z benedyktynami, którym wcześniej odebrano niektóre miejscowości. Procesy trwały latami, a nawet interweniowali kolejni papieże. Ostatecznie benedyktyni odzyskali tylko część Januszkowic i Kleci, a Siedliska przeszły w ręce innych właścicieli.

Siedliska-Bogusz. Historia tej wsi na Podkarpaciu może zaskakiwać 

W XV wieku Siedliska powróciły do benedyktynów z Tyńca, ale już w 1536 roku były własnością Jana, Kaspra i Melchiora Oświęcimów. W 1581 roku wieś podzielono na dwie części – jedną z nich posiadał Florian Oświęcim, a drugą, większą, Albert Kowaliowski. To tutaj na świat przyszedł Stanisław Oświęcim, królewski dworzanin i syn Floriana. Przez kolejne stulecia miejscowość przechodziła z rąk do rąk – w XVII wieku należała do Rzuchowskich, później do Stojowskich i Trzecieskich. W XVIII wieku majątkiem zarządzał Francuz Antoni de Tournelles, który nie tylko dbał o ziemie, ale również w 1728 roku wybudował nowy dwór i budynki gospodarcze.

W 1763 roku Siedliska dolne i górne przeszły w posiadanie Nikodema Jordana Stojowskiego, burgrabiego krakowskiego. Jedna z jego córek, Apolonia, poślubiła szambelana króla Stanisława Augusta – Stanisława Bogusza. To właśnie od tego momentu miejscowość zyskała nazwę Siedliska-Bogusz. Rodzina Boguszów wpisała się w historię Polski – trzech z pięciu synów Stanisława walczyło w powstaniu listopadowym. Feliks został kapitanem w Legii Nadwiślańskiej i odznaczono go krzyżem Virtuti Militari, a Henryk otrzymał stopień podporucznika. Po podziale majątku Siedliska przypadły Wiktorynowi Boguszowi, co doprowadziło do konfliktu z mieszkańcami Smarżowej, reprezentowanymi przez Jakuba Szelę.

Sytuacja zaogniła się w 1846 roku podczas rzezi galicyjskiej – tragiczne wydarzenia, podsycane przez Austriaków, doprowadziły do krwawego konfliktu, w którym ocalały jedynie kobiety i dzieci z miejscowej szlachty. Opis tej dramatycznej historii przetrwał dzięki dr. Adamowi Boguszowi, który na początku XX wieku wydał dwie książki poświęcone dziejom Siedlisk i Smarżowej.

Podczas II wojny światowej miejscowość nie pozostała obojętna na losy Polski. Działał tu ks. Karol Kawula ps. „Groźny” oraz ks. Józef Śmietana ps. „Błyskawica”, który w czasie Akcji Burza pełnił rolę kapelana oddziałów partyzanckich.

ZOBACZ: W XVI wieku właścicielami tej wsi na Podkarpaciu byli Kasper, Melchior i Jan. Nieco później władanie przejął burgrabia krakowski

Kolej Literatury. Odkrywaj Podkarpacie z książką w ręku
Rzeszów Radio ESKA Google News
Autor: