Ciekawostki

W tej wsi na Podkarpaciu Mnisi zapoczątkowali tradycję tworzenia ikon. Od jej nazwy nazwisko przyjęli pierwsi właściciele

2024-12-30 15:01

Rybotycze to wyjątkowa wieś na Podkarpaciu. Leży w powiecie przemyskim, w gminie Fredropol. Choć dziś to spokojna miejscowość, niegdyś miała status miasta. Nadano jej go przed 1494 rokiem. Administracyjnie wieś tworzy sołectwo wraz z Kopysnem i Posadą Rybotycką, położone w dolinie Wiaru, w obrębie Parku Krajobrazowego Pogórza Przemyskiego.

Rybotycze - od nazwy tej wsi na Podkarpaciu nazwisko przyjęli jej pierwsi właściciele

Historia tej miejscowości jest wyjątkowo bogata. Pierwsze wzmianki o Rybotyczach sięgają XIV wieku, gdy król Kazimierz Wielki przekazał górne dorzecze Wiaru Stanisławowi Węgrzynowi herbu Sas. Ówczesne ziemie były słabo zaludnione – oprócz Rybotycz istniały jedynie Huwniki, Sierakośce oraz kilka osad przyklasztornych, jak Siemionów czy Trójca. Nazwisko Rybotyccy wzięło swój początek od tej miejscowości, a przez wieki przedstawiciele tej rodziny byli właścicielami okolicznych terenów. Przywileje królewskie dla tej rodziny sięgają 1359 roku, co zapoczątkowało linie rodowe takich rodzin jak Brześciańscy czy Hubiccy. 

W XVI wieku ziemie te przeszły w ręce kolejnych znamienitych rodów, w tym Kormanickich, Drohojowskich, Ossolińskich czy Radziwiłłów. Szczególnie burzliwy okres związany był z zamkiem w Rybotyczach. W 1605 roku, po śmierci Jana Tomasza Drohojowskiego, warownię najechał Jan Krasicki, a później Marcin Stadnicki – znany jako "Diabeł Łańcucki". Konflikty te nie oszczędzały ani zamku, ani jego mieszkańców.

Mnisi zapoczątkowali w Rybotyczach tradycję tworzenia ikon

W XVII wieku Mikołaj Ossoliński uczynił z Rybotycz swoją główną rezydencję. Był to człowiek znany ze swoich awanturniczych wypraw i prowadzenia prywatnego wojska, które rekrutował wśród miejscowej ludności. Pod jego rządami miejscowość była świadkiem intensywnych działań, w tym gospodarczych – na przykład funkcjonowała tu papiernia, huta szkła i trzy młyny na rzece Wiar. Z czasem Rybotycze trafiły w ręce Lubomirskich, Radziwiłłów, a w końcu Tyszkowskich. Paweł Tyszkowski, ostatni z właścicieli, zapisał dobra rybotyckie Polskiej Akademii Umiejętności w Krakowie.

W późniejszych wiekach Rybotycze nie straciły swojego znaczenia, choć zmieniały się ich losy. W czasach zaboru austriackiego miejscowość wchodziła w skład obwodu sanockiego, a w okresie II RP znajdowała się w powiecie dobromilskim województwa lwowskiego. Niestety, w latach 1944–1946 dotknęły ją dramatyczne wydarzenia – działalność ukraińskich nacjonalistów z OUN-UPA doprowadziła do śmierci 20 Polaków i zniszczenia wielu zabudowań.

Dzisiejsze Rybotycze, choć niewielkie, wciąż zachowują ślady swojej barwnej przeszłości, będąc miejscem, które łączy historię z urokiem podkarpackiej przyrody.

Rybotycze przez wieki pełniły ważną rolę jako lokalny ośrodek malarstwa ikonowego, którego tradycje zapoczątkowali mnisi z monasteru w Posadzie Rybotyckiej. To właśnie oni przywieźli ze sobą podlinniki, czyli zbiory zasad tworzenia ikon, oraz grafije, wzorniki ułatwiające precyzyjne odtwarzanie konturów postaci. Pierwsza pisemna wzmianka o tej działalności pochodzi z 1589 roku, kiedy Prokop Popowicz z Dubrawki tworzył w Rybotyczach ilustracje do ewangelii.

ZOBACZ: Rybotycze - od nazwy tej wsi na Podkarpaciu nazwisko przyjęli jej pierwsi właściciele

Wzruszające słowa proboszcza z Przemyśla o zamordowanym wolontariuszu
Rzeszów Radio ESKA Google News
Autor: