Atrakcje turystyczne Podkarpacia. Skansen archeologiczny Karpacka Troja. To miejsce warto odwiedzić
Na południu Polski, w malowniczej miejscowości Trzcinica koło Jasła, znajduje się wyjątkowe miejsce – Karpacka Troja, kompleks muzealny i skansen będący oddziałem Muzeum Podkarpackiego w Krośnie. To właśnie tutaj odkryto jedno z najstarszych grodzisk w Polsce, znane jako Wały Królewskie – osada sięgająca początków epoki brązu, pełna tajemnic i historii zapisanych w ziemi.
Za stworzeniem skansenu stoi Jan Gancarski, wieloletni badacz Trzcinicy i dyrektor Muzeum Podkarpackiego. To dzięki jego pasji i determinacji powstał obiekt, który dziś przyciąga zarówno miłośników historii, jak i rodziny z dziećmi. Budowa trwała w latach 2007–2009, a fundusze pochodziły m.in. z Mechanizmu Finansowego EOG, który przekazał na ten cel prawie 1,75 miliona euro. Resztę kosztów pokryły lokalne samorządy i Urząd Marszałkowski w Rzeszowie.
Początkowo planowano otwarcie na lipiec 2010 roku, ale wielka powódź, która nawiedziła region miesiąc wcześniej, poważnie uszkodziła obiekt. Oficjalne otwarcie przesunięto na czerwiec 2011 roku.
Dziś Karpacka Troja to miejsce, gdzie można poczuć ducha pradawnych czasów. Znajdują się tu pozostałości najstarszych znanych osad obronnych na terenie Polski, a także ślady wpływów cywilizacji anatolijsko-bałkańskiej, które dotarły aż w te strony. Podobne znaleziska odkryto w Wietrznie, Krośnie i Sanoku, ale to Trzcinica była głównym centrum tego wpływu po północnej stronie Beskidu Niskiego.
Polecany artykuł:
Co czeka nas w skansenie archeologicznym w Trzcinicy?
We wrześniu 2015 roku archeolodzy z Krakowa ogłosili przełomowe odkrycie – w Maszkowicach, niedaleko Łącka, odnaleziono najstarszy kamienny mur obronny zbudowany przez tę samą kulturę, datowany nawet na lata 1750–1690 p.n.e. To prawdziwa sensacja w historii polskiego budownictwa.
Trzcinica była zamieszkana już w latach 2100–1650 p.n.e. przez grupę zwaną pleszowską, należącą do kultury mierzanowickiej. Ludność ta pozostawała pod silnymi wpływami ze wschodu – z Niziny Węgierskiej i Zakarpacia. Później, w latach 1650–1350 p.n.e., teren zasiedliła ludność kultury Otomani-Füzesabony, znana z rozwiniętego rzemiosła i zaawansowanej organizacji społecznej.
Dziś Karpacka Troja to coś więcej niż skansen – to prawdziwe centrum odkrywania przeszłości. W skład kompleksu wchodzi:
- Zrekonstruowane grodzisko – z ponad 150 metrami wałów obronnych, dwiema bramami z epoki brązu i średniowiecza oraz sześcioma chatami.
- Park archeologiczny – z pełnowymiarowymi rekonstrukcjami dwóch osad: otomańskiej i słowiańskiej.
- Nowoczesny pawilon muzealny – z wystawą stałą, salą konferencyjną, salą edukacyjną i specjalną przestrzenią dla najmłodszych – Salką Małego Odkrywcy.
- Zaplecze gastronomiczne, serwujące potrawy inspirowane dawną kuchnią.
Co roku, w trzecim tygodniu sierpnia, odbywa się tu wielki festyn archeologiczny „Dwa Oblicza”, gdzie historia ożywa na oczach zwiedzających. Pokazy rzemiosła, rekonstrukcje bitew, wojownicy i rzemieślnicy w strojach z epoki – wszystko to tworzy niezwykłą atmosferę. Dla dzieci i młodzieży przygotowano lekcje muzealne i warsztaty, które pozwalają lepiej zrozumieć życie naszych przodków.
ZOBACZ: Skansen archeologiczny Karpacka Troja
