Ciekawostki

Nazwa tej wsi na Podkarpaciu wywodzi się od łąk leżących na skraju lasu. Pierwsi osadnicy budowali na nich swoje chaty

2025-03-04 13:20

Niemstów, niegdyś nazywany Chmielowicami (w latach 1977–1981), to urokliwa wieś położona w województwie podkarpackim, w powiecie lubaczowskim, należąca do gminy Cieszanów. Jej nazwa wywodzi się od łąk leżących na skraju lasu. Pierwsi osadnicy budowali na nich swoje chaty.

Nazwa tej wsi na Podkarpaciu wywodzi się od łąk leżących na skraju lasu. Pierwsi osadnicy budowali na nich swoje chaty

Pierwsze zabudowania w Niemstowie pojawiły się prawdopodobnie już w XVII–XVIII wieku. Sama nazwa wioski wywodzi się od malowniczych łąk na skraju lasu, które miejscowi nazywali „niemstówkami” – to właśnie tam osadnicy stawiali swoje pierwsze chaty. Pod koniec XVIII wieku osada liczyła około 600 mieszkańców, z czego większość, bo 370 osób, stanowili Ukraińcy.

W tym okresie we wsi działała karczma oraz gorzelnia, a w latach 20. XX wieku Niemstów stał się miejscem hodowli koni pełnej i półkrwi angielskiej. Przez długi czas wieś była własnością znamienitych rodów – najpierw należała do Sieniawskich, później do Czartoryskich, a następnie do rodziny Zamoyskich. W 1895 roku dobra niemstowskie trafiły w ręce barona Hugo Wattmana z Rudy Różanieckiej, który podarował je swojemu zięciowi Zdzisławowi Avenariusowi. To właśnie wtedy rozpoczęto budowę okazałego pałacu, który niestety nigdy nie został ukończony. II wojna światowa przerwała te plany, a budynek uległ częściowemu spaleniu i grabieży.

Jak wygląda historia Niemstowa? 

W okresie międzywojennym wieś należała do powiatu lubaczowskiego w województwie lwowskim. W 1921 roku liczyła 191 budynków mieszkalnych i 1130 mieszkańców. Lata wojny odcisnęły piętno na miejscowej ludności – wielu mieszkańców zostało wywiezionych na przymusowe roboty do Niemiec, a w latach 1943–1946 nacjonaliści ukraińscy z OUN-UPA zamordowali tu ośmiu Polaków. Po zakończeniu wojny dawne tereny folwarczne przeznaczono pod Państwowe Gospodarstwo Rolne (PGR), wokół którego powstało osiedle mieszkaniowe. Z biegiem lat wieś zyskała nowoczesną infrastrukturę – doprowadzono wodociąg, gaz, kanalizację, a także zbudowano oczyszczalnię ścieków.

Jednym z najbardziej poruszających wydarzeń w najnowszej historii Niemstowa była śmierć porucznika Piotra Mazurka, pochodzącego z tej miejscowości żołnierza, który zginął 12 września 2004 roku podczas misji wojskowej w Iraku.

Polscy mieszkańcy Niemstowa od zawsze należeli do parafii w Cieszanowie, natomiast społeczność ruska – do greckokatolickiej parochii w pobliskim Ułazowie. W 1830 roku parafia w Ułazowie obejmowała także cerkwie filialne w Niemstowie i Moszczanicy. W Niemstowie pierwsza cerkiew stanęła już w 1696 roku, kolejną – drewnianą – zbudowano w 1822 roku, a w 1845 roku powstała następna. W 1912 roku ukończono natomiast budowę murowanej cerkwi filialnej. W latach 20. XX wieku we wsi mieszkało 600 rzymskokatolików i 545 grekokatolików.

Po II wojnie światowej, gdy parafia greckokatolicka przestała istnieć, opuszczona cerkiew została przekształcona w kościół rzymskokatolicki. W 1980 roku erygowano parafię Niemstów, która objęła również Ułazów. Na fundamentach dawnej cerkwi w Ułazowie wybudowano kościół filialny, poświęcony 20 czerwca 1993 roku przez biskupa Jana Śrutwę.

Edukacja w Niemstowie ma długą historię. Pierwsza szkoła powstała tu w 1875 roku jako placówka filialna, a od 1879 roku funkcjonowała jako jednoklasowa, by w 1906 roku przekształcić się w szkołę dwuklasową. Przez lata placówka rozwijała się, jednak w 2012 roku szkoła filialna została zamknięta. W jej miejsce utworzono 6-letnią szkołę niepubliczną, prowadzoną przez Stowarzyszenie Cieszanów.pl. 23 września 2017 roku powołano do życia Zespół Szkolno-Przedszkolny w Niemstowie, który obecnie służy edukacji najmłodszych mieszkańców wsi.

ZOBACZ: Nazwa tej wsi na Podkarpaciu wywodzi się od łąk leżących na skraju lasu. Pierwsi osadnicy budowali na nich swoje chaty

Dudniacz - niezwykłe miejsce na Podkarpaciu
Rzeszów Radio ESKA Google News
Autor: