Cisna - wieś na Podkarpaciu, której historia zaskakuje
Cisna to wieś w Polsce, zlokalizowana w województwie podkarpackim, w powiecie leskim, będąca siedzibą gminy o tej samej nazwie. Położona jest w malowniczych Bieszczadach, w dolinie rzeki Solinki, przy skrzyżowaniu dróg wojewódzkich nr 893 i 897. W latach 1939–1944 wieś pełniła funkcję siedziby urzędu gminy w powiecie sanockim. W okresie od 1954 do 1972 roku Cisna należała do gromady Cisna, będąc jednocześnie jej siedzibą. W latach 1975–1998 miejscowość była częścią województwa krośnieńskiego. Cisna została założona w 1552 roku przez rodzinę Balów na prawie wołoskim. W spisie podatkowym z tego okresu pojawia się jako jedna z ponad 30 wsi będących własnością tej rodziny, obok Wołkowyi, Terki, Łopienki, Żubracza, Hoczwi i Baligrodu. W 1589 roku wieś odziedziczył Matiasz IV Bal, syn sanockiego kasztelana Matiasza III Bala z Hoczwi. W XVII wieku właścicielem Cisnej został Samuel Bal, rotmistrz królewskiej chorągwi, który na polecenie sejmu sanockiego utworzył oddział jazdy do obrony przed węgierskimi rozbójnikami.
Polecany artykuł:
Cisna stała się inspiracją dla Aleksandra Fredry
Po pierwszym rozbiorze Polski w 1772 roku Cisna znalazła się w zaborze austriackim. W 1790 roku wieś odziedziczył Jacek Fredro, ojciec Aleksandra Fredry. Wykorzystując lokalne zasoby rudy żelaza, założył on hutę żelaza i fryszerkę, produkujące narzędzia i przedmioty użytkowe. Huta funkcjonowała do 1864 roku. Cisna stała się także inspiracją dla Aleksandra Fredry, który opisał ją w swoim pamiętniku "Trzy po trzy". Po śmierci Jacka Fredry właścicielem wsi został jego syn Julian, a następnie Henryk Fredro. Krótko zarządzał nią również Henryk Emilian Fredro, uczestnik powstania listopadowego, odznaczony Orderem Virtuti Militari.
W latach 1890–1898 wybudowano wąskotorową linię kolejową z Cisnej do Nowego Łupkowa, a w 1904 roku przedłużono ją do Kalnicy. W związku z rozwojem kolei powstał na Majdanie tartak parowy, działający do 1946 roku. W 1846 roku podczas powstania krakowskiego major Jerzy Bułharyn zorganizował w Cisnej oddział powstańczy z pracowników huty, który wyruszył na Sanok. Po serii potyczek oddział wycofał się do Cisnej, gdzie przekroczył granicę węgierską.
Podczas I wojny światowej na terenie Cisnej toczyły się walki pomiędzy wojskami austro-węgierskimi a rosyjskimi. Na zachodnim skraju wsi znajduje się niewielki cmentarz wojenny, na którym spoczywają żołnierze polegli w latach 1914–1915. Od listopada 1918 do stycznia 1919 roku Cisna należała do tzw. Republiki Komańczańskiej, a po traktacie z Saint-Germain-en-Laye w 1919 roku, oficjalnie stała się częścią Polski, co ostatecznie potwierdzono w 1923 roku przez Radę Ambasadorów.
W okresie międzywojennym Cisna była jedną z większych i bardziej zasobnych wsi Bieszczad, a także popularnym letniskiem. Znajdował się tu komisariat Straży Granicznej. Według Powszechnego Spisu Ludności z 1921 roku w Cisnej istniało 46 domów zamieszkanych przez 416 osób, z czego 132 było grekokatolikami, 166 katolikami, a 118 wyznawało judaizm. Miejscowość miała wówczas wielonarodowy charakter – zamieszkiwali ją Ukraińcy, Polacy i Żydzi. W kolejnych latach liczba mieszkańców systematycznie rosła, aż do wybuchu II wojny światowej.
Cisna uzyskała status uzdrowiska w 1974 roku, co podkreśliło jej znaczenie turystyczne. W miejscowości znajduje się kościół rzymskokatolicki, który przeszedł renowację w 2007 roku.
ZOBACZ: CISNA - WIEŚ NA PODKARPACIU, KTÓRĄ W SWOIM PAMIĘTNIKU OPISAŁ ALEKSANDER FREDRO
