Ciekawostki

Ta wieś na Podkarpaciu była obronną bramą Europy. To miejsce pełne historii

2024-12-20 15:45

Jaśliska to niewielka, ale pełna historii wieś, która niegdyś była miastem, położona w województwie podkarpackim, w gminie o tej samej nazwie. Leży w Beskidzie Niskim, tuż nad rzeką Jasiołką, w malowniczej okolicy, gdzie potok Bełcza wpada do większej rzeki. Miejscowość znajduje się na wzgórzu, przy drodze wojewódzkiej nr 897, co czyni ją łatwą do odnalezienia w sercu Podkarpacia.

Ta wieś na Podkarpaciu była obronnym miasteczkiem przygranicznym, które strzegło południa Europy

Historia Jaślisk sięga 1365 roku, kiedy to uzyskały one prawa miejskie nadane przez króla Kazimierza Wielkiego. Choć przez wieki były miastem, zostały zdegradowane w 1896 roku. W XVI wieku Jaśliska były częścią biskupstwa przemyskiego i stały się istotnym ośrodkiem handlowym. Dzięki swojemu strategicznemu położeniu wzdłuż głównego traktu łączącego Polskę z Węgrami, stanowiły ważny punkt na mapie handlowej i obronnej. Pozostałości murów obronnych świadczą o dawnym znaczeniu tego miejsca, które pełniło rolę warownego miasta przygranicznego.

Miejscowość była także centrum religijnym – to właśnie w Jaśliskach znajduje się rzymskokatolicka parafia św. Katarzyny Aleksandryjskiej, znana z cudownego obrazu Matki Boskiej Jaśliskiej, który w 1997 roku został ukoronowany przez Jana Pawła II. Jaśliska to także cel wielu pielgrzymek. Mała, ale pełna życia, wieś oferuje turystom i mieszkańcom restaurację, sklepy, pocztę, ośrodek zdrowia i schronisko turystyczne.

Zabytkowa architektura drewniana, w tym układ urbanistyczny, który przetrwał przez wieki, czyni Jaśliska częścią Szlaku Architektury Drewnianej. To miejsce, gdzie czas zdaje się płynąć wolniej, a jego historia, choć pełna wzlotów i upadków, wciąż jest żywa w murach i uliczkach. Warto tu przyjechać, by poczuć ducha minionych epok i pospacerować po malowniczych, niezmienionych przez czas uliczkach.

Jaśliska były miejscem intensywnych działań wojennych 

Przez wieki Jaśliska były świadkiem wielu zmian – były w rękach różnych właścicieli, przeżywały burzliwe wydarzenia historyczne, takie jak napady, wojny, a także rozkwit i upadek związany z upadkiem handlu winem węgierskim. Ich zniszczenie podczas potopu szwedzkiego, ataki lisowczyków, a potem konflikty z wojskami austriackimi i rosyjskimi – to tylko część burzliwej historii, która wpłynęła na dzisiejszy wygląd tej wsi.

Z czasem, gdy główny szlak handlowy przeniósł się na niższą przełęcz dukielską, Jaśliska zaczęły tracić na znaczeniu. Mimo to, w okresie międzywojennym wciąż były ważnym punktem administracyjnym, choć ich rozwój był powolny i obciążony biedą. W 1934 roku utraciły prawa miejskie, co było wynikiem pogarszającej się sytuacji gospodarczej.

W czasie II wojny światowej Jaśliska stały się miejscem intensywnych działań wojennych i partyzanckich. Wieś była bombardowana, a jej mieszkańcy doświadczyli ogromnych cierpień, kiedy to północna część miejscowości spłonęła, a wielu zginęło. Jednak nie poddały się i były ważnym punktem kurierskim, wspomagającym działalność ruchu oporu. W czasie okupacji niemieckiej i sowieckiej Jaśliska przeżyły kolejny trudny okres, a w 1957 roku, już po wojnie, doczekały się elektryfikacji.

Dziś Jaśliska to niewielka wieś, która z jednej strony przypomina o swojej dawnej świetności, z drugiej – jest świadkiem zmian, jakie zaszły na przestrzeni wieków. Choć liczba mieszkańców nie jest duża, to Jaśliska nadal przyciągają turystów i pielgrzymów, którzy szukają spokoju, ale też pragną odkryć tajemnice przeszłości tego miejsca.

ZOBACZ: Jaśliska - ta wieś na Podkarpaciu była obronnym miasteczkiem przygranicznym, które strzegło południa Europy

Szkuta mówi
Tatry-tajemnica-morderstwo. Rozmowa o Ślebodzie od Skyshowtime z aktorami Joanną Balasz i Mateuszem Kmiecikiem. SZKUTA MÓWI