Z tą wsią na Podkarpaciu związany jest wojak Szwejk. Przez miejscowość przebiega jego szlak

Z tą wsią na Podkarpaciu związany jest wojak Szwejk

W XVI wieku, w 1589 roku, Koroszno, będące wówczas wsią królewską, stanowiło część starostwa przemyskiego w ziemi przemyskiej województwa ruskiego. W okresie powojennym, od 1952 do 1954 roku, miejscowość pełniła funkcję siedziby gminy Krościenko, a następnie, do 1972 roku, była siedzibą władz gromady. Od 1975 do 1998 roku, wieś administracyjnie wchodziła w skład województwa krośnieńskiego.

Położone w sercu Gór Sanocko-Turczańskich, Krościenko jest miejscem pełnym historii i tradycji. Przez wieś przebiega jeden z ważniejszych szlaków turystycznych – śladami dobrego wojaka Szwejka. Pierwsze wzmianki o wsi sięgają XIV wieku, kiedy to znajdowała się w dolinie rzeki Strwiąż, przy potoku o nazwie Krościenko. Założona przez kniazia Hriczkę Rozputowskiego, w początkowej fazie swojej historii stanowiła własność królewską, wchodzącą w skład starostwa przemyskiego.

W 1498 roku dzierżawcą Krościenka był Mikołaj Zborowski, a w późniejszych latach, wieś znajdowała się w rękach różnych rodzin, takich jak Mniszchowie oraz Szydłowscy. Po pierwszym rozbiorze Polski w 1772 roku, Krościenko znalazło się w zaborze austriackim, a Austriacy włączyli wieś do tzw. dóbr kameralnych.

Krościenko - wieś na Podkarpaciu położona tuż przy granicy z Ukrainą 

W 1873 roku przez Krościenko poprowadzono Pierwszą Węgiersko-Galicyjską Kolej Żelazną, która łączyła Twierdzę Przemyśl z węgierskim Sátoraljaújhely. Dzięki tej inwestycji miejscowość zyskała na znaczeniu, choć obecnie linia kolejowa, która przebiega przez wieś, ma charakter lokalny. W okresie 1784–1940 na terenie wsi istniała niemiecka kolonia Obersdorf, znana później jako Wyżne, która była związana z parafią ewangelicką w Bandrowie.

W okresie I wojny światowej, w grudniu 1918 roku, w czasie walk polsko-ukraińskich, 2 Pułk Strzelców Podhalańskich pod dowództwem por. Karola Matzenauera stoczył swoją pierwszą bitwę w pobliżu Krościenka, nad rzeką Strwiąż, odnosząc zwycięstwo nad oddziałami ukraińskimi. W 1920 roku obok kościoła, wzniesiono pomnik ku czci powstania listopadowego, stanowiący dziś ważny punkt kulturowy w miejscowości. W międzywojniu wieś należała do powiatu dobromilskiego w województwie lwowskim.

Po wybuchu II wojny światowej w 1939 roku Krościenko zostało najpierw zajęte przez wojska sowieckie, co wiązało się z masowymi deportacjami mieszkańców na Syberię. Po 1941 roku, po ataku Niemiec na ZSRR, wieś znalazła się pod okupacją niemiecką, a miejscowa ludność żydowska została deportowana do obozów i wymordowana. W latach 1943-1944, w czasie walk z nacjonalistami ukraińskimi z OUN-UPA, w Krościenku zamordowano 13 Polaków. Miejscowość została również poważnie zniszczona podczas II wojny światowej, a 10 sierpnia 1944 roku zajęły ją wojska radzieckie.

Po wojnie, w wyniku regulacji granic w 1951 roku, Krościenko zostało przyłączone do Polski. W 1945 roku polska ludność została wysiedlona, a na ich miejsce osiedlili się Ukraińcy. Po 1951 roku, po ponownym przyłączeniu wsi do Polski, Polacy powrócili na te tereny, a Ukraińcy zostali wysiedleni. W 1952 roku miejscowość została zasiedlona przez greckich uchodźców politycznych, którzy przybyli ze Zgorzelca. Do dziś w Krościenku można znaleźć pamiątki po tej grupie – grecki cmentarz oraz pomnik Nikosa Belojannisa, a część potomków greckich osadników wciąż mieszka we wsi.

W latach 80. XX wieku, około 80% mieszkańców Krościenka pracowało w Spółdzielni Produkcyjnej, a reszta w tartaku, mleczarni, kolei i innych zakładach. Wieś liczyła wtedy około 200 rodzin, posiadała szkołę, ośrodek zdrowia, Dom Kultury oraz kino (początkowo w cerkwi z XVIII wieku). Miejscowość była także punktem tranzytowym na linii kolejowej przez ZSRR do Przemyśla.

ZOBACZ: