Ciekawostki

Tę wieś na Podkarpaciu odziedziczyła bezdzietna wdowa. W XVII wieku zdziesiątkowało ją „morowe powietrze”

2024-12-02 12:39

Ustrzyki Górne to malownicza wieś położona w Bieszczadach, w województwie podkarpackim, nad potokiem Wołosatym. Wchodzi w skład gminy Lutowiska i stanowi siedzibę sołectwa, do którego należy również Wołosate. Wieś rozciąga się na długości ponad 4 kilometrów wzdłuż potoku, a jej położenie w pobliżu skrzyżowania dróg wojewódzkich nr 896 i 897 czyni ją łatwą do osiągnięcia, choć otoczoną przez malownicze, dzikie tereny Bieszczad. Ustrzyki Górne mają bogatą historię, sięgającą XVI wieku, kiedy to zostały założone na prawie wołoskim przez ród Kmitów.

Tę wieś na Podkarpaciu odziedziczyła bezdzietna wdowa

Pierwsze wzmianki o Ustrzykach Górnych pojawiają się już w 1529 roku. Wieś powstała na terenach ziemi sanockiej, a około 1537 roku Piotr Kmita Sobieński nadał jej prawa wołoskie, co miało na celu przyciągnięcie nowych osadników. Początkowo Ustrzyki Górne były częścią dóbr Kmitów, którzy zarządzali również okolicznymi miejscowościami. Po śmierci Piotra Kmity, majątek przeszedł w ręce bezdzietnej wdowy Barbary Kmity z Herbutów, a później jej brata, Stanisława Herburta. W 1580 roku wieś została ponownie założona, a wkrótce potem pojawiły się pierwsze osady w okolicach, takie jak Dydiowa, Łokcie, Wetlina czy Jaworzec.

Historia nie była łaskawa. W 1622 roku okolice dotknęła zaraza, która zdziesiątkowała mieszkańców Moczarnego i sprawiła, że wieś prawie całkowicie zanikła. Podobne nieszczęście dotknęło zapewne i same Ustrzyki Górne. Kolejne trudności przyszły w XVII wieku, kiedy to w wyniku najazdów i wojny szwedzkiej wieś została zniszczona przez Szwedów, którzy spalili ją w 1709 roku. W późniejszych latach miejscowość przeszła w ręce rodziny Wisłockich, którzy brali udział w powstaniach narodowych, a po ich stłumieniu ich majątki zostały skonfiskowane.

Ustrzyki Górne - wieś doświadczona przez historię

W XX wieku Ustrzyki Górne doświadczyły kolejnych zniszczeń. Podczas I wojny światowej wieś była świadkiem ciężkich walk, a w 1915 roku została zniszczona w wyniku działań wojennych, szczególnie w rejonie Przełęczy Użockiej i Przełęczy Beskid. Po wojnie, w okresie międzywojennym, wieś należała do powiatu leskiego w województwie lwowskim. W tym czasie stacjonowała tam placówka Straży Granicznej „Ustrzyki Górne”.

W wyniku II wojny światowej oraz działań Armii Czerwonej, Ustrzyki Górne zostały zajęte przez wojska radzieckie we wrześniu 1944 roku. W latach 1945-1946 toczyły się tu walki z oddziałami UPA, a po wojnie miejscowa ludność ukraińska została deportowana do ZSRR, a część Polaków przesiedlono na Ziemie Zachodnie. Pozostawione gospodarstwa zostały spalone przez Korpus Bezpieczeństwa Wewnętrznego, a sama wieś została niemal całkowicie zniszczona.

Po II wojnie światowej życie w Ustrzykach Górnych zaczęło powoli wracać do normy. W 1951 roku powstała tam strażnica WOP, a w 1956 roku uruchomiono schronisko PTTK. W latach 80. miejscowość zaczęła rozwijać się jako osada leśna, a w latach 1984-1986 na miejscu cmentarza greckokatolickiego wybudowano kościół parafialny pw. św. Anny. W 1992 roku powstał Ośrodek Turystyczno-Rekolekcyjny im. Jana Pawła II, a pięć lat później Ośrodek Turystyczno-Noclegowy Zajazd Pod Caryńską.

Dziś Ustrzyki Górne są popularnym miejscem turystycznym, stanowiąc doskonałą bazę wypadową dla turystyki pieszej i górskiej. Zimą miejscowość oferuje świetne warunki do narciarstwa biegowego, choć brak tu dużych wyciągów narciarskich. W okolicy znajdują się najwyższe szczyty polskich Bieszczadów, takie jak Połonina Caryńska (1297 m), Wielka Rawka (1304 m) oraz Tarnica (1346 m). Wiele osób przyjeżdża tu, by wędrować po malowniczych bieszczadzkich szlakach, podziwiając dziką przyrodę i nieskażoną cywilizacją naturę.

ZOBACZ: Ustrzyki Górne - tę wieś na Podkarpaciu odziedziczyła bezdzietna wdowa. W XVII wieku miejscowość zdziesiątkowało „morowe powietrze”

Bieszczady. Tutaj znajdował się pomnik gen. Świerczewskiego
Rzeszów Radio ESKA Google News
Autor: