Nozdrzec - wieś na Podkarpaciu, która była świadkiem rodzinnego sporu na szczycie
Nozdrzec to wieś położona w województwie podkarpackim, w powiecie brzozowskim. Miejscowość leży na Pogórzu Dynowskim, nad lewym brzegiem Sanu, przy ujściu Baryczki. Nozdrzec jest siedzibą gminy oraz parafii rzymskokatolickiej św. Stanisława Biskupa, należącej do dekanatu Dynów w archidiecezji przemyskiej. W latach 1954–1972 wieś była siedzibą władz gromady Nozdrzec, a w latach 1975–1998 administracyjnie należała do województwa krośnieńskiego. W XV wieku miejscowość nosiła nazwę Nieczujów. Nazwa Nozdrzec wywodzi się od słowa „nozdrze” (część nosa) lub, mniej prawdopodobnie, od rośliny motylkowej „nostrzyk”, rosnącej w tym regionie. Pod koniec XIV wieku Dynów i okoliczne wsie, w tym Nozdrzec, stały się własnością rodu Kmitów herbu Szreniawa, wywodzącego się z Czech.
Nozdrzec istniał już w XV wieku. Pierwsza wzmianka o miejscowości pochodzi z 1436 roku, kiedy to, w trakcie sporu pomiędzy Małgorzatą z Dynowa a Mikołajem Kmitą, kasztelanem przemyskim, wymieniono ją jako jedną z wsi wchodzących w skład dóbr dynowskich. W 1441 roku Mikołaj Kmita odstąpił Małgorzacie, żonie Przedpełka Mościca, m.in. wieś Nozdrzec. W 1465 roku Małgorzata z Dynowa zastawiła Pawłowi Nabrzuchowi, sołtysowi z Nozdrzca, wieś Dąbrówkę. W 1470 roku Stanisław Denowski zagwarantował swojej siostrze Annie z Rzeszowa zrzeczenie się praw do wyprawy na dobrach Rzeszów. W 1475 roku Jan z Dynowa, ręcząc za brata, winien był dać Annie z Rzeszowa intromisję we wsi Nozdrzec. W latach 1480–1481 Anna z Rzeszowa pozwała Jana z Dynowa za niedotrzymanie tych zobowiązań. W 1495 roku Jan z Dynowa przekazał Stanisławowi Burzyńskiemu intromisję we wsi.
Bogata historia wsi Nozdrzec
W 1496 roku bracia Rzeszowscy sprzedali Nozdrzec Janowi Amorowi z Tarnowa, kasztelanowi krakowskiemu. W 1500 roku Jadwiga z Kalinowy przekazała Marcinowi Biernaszowskiemu, sołtysowi z Łubna, intromisję, umożliwiając tym samym pobieranie czynszu od poddanych. W 1502 roku Jan i Stanisław Nabrzuchowie dokonali podziału dóbr, a młodszy Jan objął sołectwo w Nozdrzcu. W XIX wieku właścicielem Nozdrzca z Karolówką był Ludwik Skrzyński. Pałac w Nozdrzcu został wybudowany z jego inicjatywy, według projektu Aleksandra Fredry, w 1843 roku.
W czasie I wojny światowej, 15 listopada 1915 roku, Nozdrzec oraz dwór Skrzyńskich zostały spalone przez wojska rosyjskie. W latach 20. XX wieku pałac został odbudowany. W ostatnich latach przeszedł gruntowną przebudowę po zniszczeniach II wojny światowej. Do 2011 roku służył jako ośrodek wypoczynkowy huty szkła w Krośnie. Wokół pałacu zachowały się fragmenty parku z wiekowymi drzewami, takimi jak lipy, miłorząb dwuklapowy, dęby i graby. W pobliżu znajduje się dworska kaplica z 1889 roku oraz przypałacowa oficyna, w której w latach 1945–1994 mieściła się szkoła podstawowa. Zachowały się również częściowo umocnienia ziemne wokół kaplicy.
Podczas II wojny światowej, w 1940 roku, w Nozdrzcu powstała Placówka ZWZAK, obejmująca Hłudno, licząca 50 osób, dowodzona przez por. Kazimierza Chrzana i Franciszka Dudka. W 1943 roku zorganizowano atak na niemieckie siły policyjne w Pałacu w Nozdrzcu, który zmusił je do opuszczenia tego terenu.
ZOBACZ: NOZDRZEC - WIEŚ NA PODKARPACIU, KTÓRA BYŁA ŚWIADKIEM RODZINNEGO SPORU NA SZCZYCIE
