Sprawdziłem skąd się wzięły bombki na choince. W Muzeum Bombki Choinkowej w Nowej Dębie wszystko mi wyjaśnili

• Muzeum Bombki Choinkowej w Nowe Dębie na Podkarpaciu w okresie świątecznym cieszy się sporą popularnością. 
• Odwiedziliśmy niesamowite miejsce, gdzie podziwialiśmy kolekcje bombek. Znajdziecie je w naszej galerii. 
• Skąd wzięła się idea bombki? Jak się okazuje powstała z biedy. 
• Bombki zmieniały się na przestrzeni lat. Głównie kolorystyka i wzornictwo. 
• Jakie bombki są aktualnie w modzie? 

W przedświątecznym czasie w Muzeum Bombki Choinkowej w Nowej Dębie tłoczno i gwarno. Miejsce chętnie odwiedzane jest przez uczniów szkół z Podkarpacia i nie tylko, o czym świadczą stojące przed budynkiem autobusy z tablicami rejestracyjnymi z innych województw.

Mamy dużo wycieczek. Przyjeżdżają, szkoły, różne ośrodki, również koła gospodyń wiejskich, przez to jest właśnie tak tłoczno u nas – mówi nam Marta Kopiszewska, przewodnik i kierownik sali w Muzeum Bombki Choinkowej w Nowej Dębie.

Odwiedzający muzeum mogą liczyć na oprowadzenie po obiekcie wraz z przewodnikiem, ale nie tylko. Można podglądnąć etapy produkcji bombki. Jej dmuchania, srebrzenia i dekorowania, a na końcu samodzielnie pomalować bombkę, co oczywiście przez cały czas trwania wycieczki jest najbardziej wyczekiwane.

Tak, tak, żeby sobie tak pociapać tym klejem, pomalować – podkreśla z uśmiechem Marta Kopiszewska.

Muzeum w Nowej Dębie funkcjonuje od 2012 roku. Wszystkie bombki, które znajdują się na obszernej sali to wytwór właśnie tego miejsca. Muzealnych eksponatów jest ponad 9 tysięcy. Kolekcji bombek również trudno się doliczyć na pierwszy rzut oka. Kierownik sali tłumaczy, że są to kolekcje pracowników zakładu, ale i prywatne.

Niektóre są nawet sprzed II wojny światowej, także są naprawdę wieloletnie – dodaje Marta Kopiszewska.

ZOBACZ: Niesamowita kolekcja Muzeum Bombki Choinkowej w Nowej Dębie 

Bombka choinkowa powstała z biedy

Bombka choinkowa powstała w zadziwiający sposób, ponieważ wzięła się z biedy. Jej twórcą był Hans Greiner pracownik szklanej manufaktury w niemieckim mieście Lauscha.

Bombka swoją karierę rozpoczęła w połowie XIX wieku, gdy Hans Greiner wydmuchał z cienkiego szkła kształt przypominający jabłko, bo nie stać go było na prawdziwe owoce, orzechy i cukierki, które wtedy wieszano na choinkach. Szklane kule spodobały się jego sąsiadom i na kolejne święta każdy z nich chciał takie same – opowiada nam Marta Kopiszewska.

Jak bombka choinkowa trafiła do Polski?

Fabryka, w której pracował Hans Greiner rozpoczęła produkcję bombek na większą skalę, co przyczyniło się, że bombkami zainteresowali się mieszkańcy innych krajów.

Szklane cacka z Niemiec trafiły najpierw do Wielkiej Brytanii, a potem były poszukiwane już w całej Europie. Pod koniec XIX wieku, choinkowe bombki popłynęły do Stanów Zjednoczonych, gdzie zrobiły zawrotną karierę. Do Polski zawitały w tym samym czasie – mówi kierowniczka sali.

Dodaje, że „w Polsce bombki początkowo importowano z zagranicy, ale powoli i u nas zaczęto produkować szklane ozdoby”

Najpierw miały kształt owoców i orzechów, potem przybierały formy przedmiotów codziennego użytku (pantofelków, parasolek), bałwanków, zwierzątek, aniołków – tłumaczy nam Marta Kopiszewska.

Jak zmieniały się bombki choinkowe?

Jak się zmieniały bombki na przestrzeni lat aż do dzisiaj?

Dawniej bombki były takie bardziej przygaszone, że tak to ujmę – w smutnej kolorystyce. Teraz bardziej są to żywe kolory, realistyczne wzory. Aktualnie większość jest formowanych bombek, dawniej były to wolno odmuchane, czyli powstawały bez formy. Teraz możemy wprowadzić odpowiednio rozgrzane szkło do formy, wydmuchać i mamy kształtną bombkę – mówi nam Marta Kopiszewska.

Jak dokładnie przebiega produkcja bombki choinkowej?

Wszystko zaczyna się od wydmuchania bombki. Musimy jej nadać kształt, ewentualnie jeżeli mamy bombkę okrągłą, no to do tego nie potrzebujemy formy, tylko pan dmuchacz ma specjalną miarkę i w tej miarce ma się zmieścić. Ta miarka ma odpowiednią średnicę, na przykład 12 centymetrów czy 15. Do tego też trzeba mieć odpowiednią technikę i sprzęt, bo zamawiamy rury sodowo-krzemowe bądź borowo-krzemowe. Następnie z tej rury musi sobie pan dmuchacz odpowiednią porcję szkła wydzielić, która jest mu potrzebna do wydmuchania bombki. Dalej takie szkło podgrzewa, żeby bardziej było plastyczne i doprowadza do tak zwanej konsystencji kropli miodu. Jeżeli jest już odpowiednio rozgrzane, wprowadzamy do formy, zamykamy, dmuchamy i powstaje formowana bombka. Szkło podgrzewa się od temperatury od 600 do 800 stopni Celsjusza – wytłumaczyła nam kierownik sali.

Następnie bombkę czeka srebrzenie (lub nie, bo są także tzw. nylonki, bombki niesrebrzone), suszenie i dekorowanie.

Na dekoratorni panie malują już pędzelkami z włosia naturalnego, farbami na bazie alkoholu, ewentualnie klejem, posypują brokatami. Taką bombkę wymalowaną, co oczywiście też dzieje się etapami, ponieważ niektóre detale muszą nam wyschnąć, żebyśmy mogli następne kolory nadać, czekają ostatnie prace. Chodzi o odcięcie tzw. odciągu bombki i w miejsce odcięcia wprowadzamy sobie kapsel, drucik i mamy bombkę gotową do powieszenia na choinkę – tłumaczy.

W muzealnych gablotach możemy podziwiać gotowe już bombki, które podzielona są na różne kolekcje.

 W słodkiej gablocie mamy różne babeczki, pierniczki, cukierki, ale również owoce i warzywa, tak dla balansu. Następnie mamy tutaj kolekcję postaci bajkowych. Dinozaury, jednorożce, mamy Króla Juliana z Pingwinów z Madagaskaru, mamy Kota w butach, żabiego króla. Następnie można sobie zobaczyć jak Mikołaj wypoczywa na wakacjach w kolekcji wakacyjnej, różne rybki, bombki w postaci zamków z piasku, również ośmiornica, która nam skarbu pilnuje. Wesołe Miasteczko, w którym zobaczymy różne budki z jedzonkiem – wylicza Marta Kopiszewska.

Kolekcji jest mnóstwo. Są także pojazdy, okrągłe duże bombki przedstawiające niektóre miasta na Podkarpaciu, aż po Królową Elżbietę II.

Jest to kolekcja angielska z wizerunkiem Królowej Elżbiety II. Jej licencja została sprzedana do Wielkiej Brytanii i oznacza to, że nie możemy już jej produkować. Także są eksponaty, które możemy tylko oglądać – podkreśliła.

Przechadzając się przez muzeum nie da się nie zauważyć centralnego punktu sali, w której można podziwiać wspomniane kolekcje bombek.

Tutaj odbywają się warsztaty dla dzieci. Można pomalować swoją bombkę artystycznie, tak jak się uważa. Mamy opowieść wigilijną, a tutaj mamy pejzaże zimowe – pokazuje kierowniczka.

Klasyczne bombki wracają do mody

Wśród bombek choinkowym znajdziemy także te, które możemy pamiętać z dzieciństwa. Tak zwane reflektorki, nazywane przez dzieci „z dziurką”, to niektóre z eksponatów, które mogą przypominać proces ubierania choinki w domu.

Wraca moda na takie stare bombki, takie starodawne – słyszymy.

W Muzeum Bombki Choinkowe w Nowej Dębie można zobaczyć, jak wyglądają najstarsze eksponaty.

Zupełnie inna kolorystyka. Charakterystyczne łańcuchy z bomby, których teraz już nie ujrzymy. No i charakterystyczne świeczki na metalowych lichtarzykach. Nie ujrzymy już raczej takich dekoracji na choince – powiedziała Marta Kopiszewska.

Dodając, że rola bombki od zawsze była ta sama, zmienia się tylko jej wygląd.

Jak odwiedzić Muzeum Bombki Choinkowej w Nowej Dębie? 

Nowa Dęba to miasto położone w północnej części województwa podkarpackiego, w powiecie tarnobrzeskim. To właśnie tam mieści się Muzeum Bombki Choinkowej, a dokładniej przy ul. Wojska Polskiego 1B. Rezerwacji można dokonać telefonicznie: 15 846 51 88/601 801 642, bądź mailowo: [email protected].