Na losy tej wsi na Podkarpaciu duży wpływ miał mężczyzna o tajemniczym imieniu Dolko. Do połowy XV wieku była w posiadaniu braci Sulimów

Na losy tej wsi na Podkarpaciu duży wpływ miał mężczyzna o tajemniczym imieniu Dolko

Dulcza Wielka to wieś położona w południowo-wschodniej Polsce, w województwie podkarpackim. Należy do powiatu mieleckiego i gminy Radomyśl Wielki. Jest malowniczo położona nad rzeką Jamnicą, a jej historia sięga aż XIV wieku, kiedy to znana była jako „Dolszcza”.

Z czasem, gdy osada się rozrosła i podzieliła na dwie części, nazwa zmieniła się na Dulcza Wielka, żeby łatwiej było ją odróżnić od sąsiedniej Dulczy Małej. Jej początki wiążą się z rodem Sulimów, do 1427 roku Dulcza Wielka była w posiadaniu Mikołaja i Klemensa. Późniejszymi właścicielami byli m.in. Ligęzowie, Radziwiłłowie, Raczyńscy i Forystowie. Sama nazwa „Dulcza” wywodzi się prawdopodobnie od imienia „Dolko” – być może to właśnie ten tajemniczy, bliżej nie znany mężczyzna miał swój udział w zakładaniu osady.

Pierwszy oficjalny ślad po Dulczy (jeszcze jako „Dolszczy”) pojawił się w dokumentach w 1399 roku. Już wtedy była to typowa osada łańcuchowa – domy ciągnęły się wzdłuż głównej drogi, a pola leżały po obu jej stronach, niczym promienie wychodzące z jednej osi.

Bogata historia Dulczy Wielkiej. Ta wieś na Podkarpaciu zasługuje na uwagę 

Na przestrzeni wieków właściciele wsi często się zmieniali. Po Sulimach przyszedł czas na Ligęzów. To właśnie Stanisław Ligęza kupił Dulczę i włączył ją do majątku w Przecławiu. W rękach tej rodziny była przez kolejne pokolenia, aż w XVIII wieku przejęli ją Radziwiłłowie. W 1816 roku, po ślubie Anny Radziwiłłówny z Atanazym Raczyńskim, wieś przeszła w ręce Raczyńskich. Pod koniec XIX wieku majątek kupili Piotr i Anna Forystowie – i to właśnie na nich zakończyła się epoka „wielkich właścicieli ziemskich” w Dulczy Wielkiej.

W 1830 roku Dulcza była już całkiem sporą wsią – miała wtedy ponad 1500 mieszkańców mieszkających w 286 domach. W jej obrębie znajdowały się części takie jak Bielizny, Grobla, Koniec czy Łęg, a także przysiółki: Dęba, Podlesie, Poręby, Stara Wieś, Świerże, Nowa Wieś, Zagórze i Bania.

Od 1870 roku działała tu szkoła jednoklasowa, która z czasem rozrosła się do pięcioklasowej. Jednym z pierwszych nauczycieli był Jan Zawiślak – postać, którą wielu mieszkańców wspomina z szacunkiem.

Dulczy nie ominęły także trudniejsze czasy. W 1846 roku przez wieś przetoczyła się rabacja galicyjska. Chłopi, wyczerpani pańszczyzną, zaatakowali dwór – zginęło wtedy siedem osób, w tym dzierżawca majątku, Rzuchowski. Po tych dramatycznych wydarzeniach aresztowano 30 osób. Dopiero reforma uwłaszczeniowa z 1848 roku przyniosła mieszkańcom spokój i nieco stabilizacji.

Choć dziś Dulcza Wielka to spokojna wieś, jej historia pełna jest zmian, ważnych postaci i dramatycznych momentów. Co ciekawe, jeszcze w 2012 roku była największą pod względem liczby ludności wsią w całej gminie Radomyśl Wielki. 

ZOBACZ: Na losy tej wsi na Podkarpaciu duży wpływ miał mężczyzna o tajemniczym imieniu Dolko