Tajemnicze tradycje bożonarodzeniowe na Podkarpaciu

Jak kiedyś obchodzono święta?

Dość dziwnym zwyczajem był ten związany z trzymaniem łyżki w dłoni przez całą Wigilię. Jeżeli ktoś upuścił lub odłożył łyżkę, nawet na chwilę to taka osoba miała nie dożyć kolejnych świąt.

Najbardziej tajemniczą tradycją była ta związana z bliskimi zmarłymi. Uważano, że przy wigilijnym stole siedzą nie tylko żywi, ale też nieżyjący członkowie rodziny. Z tego powodu na polach rozpalano ogień, aby zmarli mogli ogrzać się, w izbach robiono im specjalne miejsce, aby mieli gdzie usiąść i odpocząć, a na stole przygotowane było dla nich jedzenie. Co więcej, niegdyś praktykowało się „kolędę dla wilka”. Była to przeważnie miska grochu, którą miał zadowolić przybysz ze świata zmarłych.

Jedną z ciekawszych tradycji, które niegdyś obchodzono to nocne odwiedziny sąsiadów w Wigilię Bożego Narodzenia. To odbywało się od północy do świtu. Gośćmi, którzy pojawiali się w domach byli chłopcy, zwani połaźnikami. Składali oni życzenia mieszkańcom, a cały obrządek miał zapewnić spokój i pomyślne życie w dostatku. Połaźnicy częstowani było dobrociami. Dostawali do jedzenia wędlinę, ciasta, czy szczodraki (specjalne bułeczki). Po domach chodzili chłopcy, bo wówczas uważano, że wizyta kobiety w wigilijną noc miała symbolizować problemy i niedostatek.

Dawniej wodę pojmowano zdecydowanie w inny sposób, niż ma to miejsce obecnie. Na Podkarpaciu uważano, że osoba, która napije się jej w Wigilię będzie spragniona przez cały rok. Niektórzy sądzili, że jest ona źródłem złego, dlatego na wigilijnym stole nie można było znaleźć np. ryb.

W tym dniu szczególnie ważnym dniu obowiązywały nakazy i zakazy czynności, które mieszkańcy regionu mogli wykonywać. Trzeba było np. mielić mąkę, po to, aby jej w nadchodzącym roku nie zabrakło. Aby zapewnić sobie siłę – dźwigano piec, a żeby konie były zdrowe – przeganiano je. Za to nie można było np. nosić wody, czy kroić chleba. Uważano także, że nie wolno tego dnia spoglądać w lustro, a także zakazywano się głośnych rozmów.